Özel Eğitimde Disiplin

Disiplin; çocuğunuzun kendi sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiğini ona  göstermektir. Bu çocuğunuz için bir sosyalleşme sürecidir. Okulda arkadaşlarına vuran, yemek masasında kurallara uymayan, durmasını istediğinizde durmayan, oyuncaklarını kıran, size birçok konuda uyum sağlamakta zorlanan  çocuğunuz için disiplini yerleştirmek çok da zor değildir.

Bir  davranışı ya da kuralı çocuğunuza benimsetmek ve yaşam boyu uygulamasını sağlamak  için; öncelikle ona doğru bir model olmalısınız.  Akşam yemeğinde ıspanağı yemeyen  babayı gören çocuğunuzun yemek seçmesi beklenen bir sonuçtur. Bu durumda ona yemek kuralları ve beslenme ile ilgili gerekli disiplini yerleştiremezsiniz. Kurallar;  çocuğunuzun yaşına uygun bir şekilde ve anlayabileceği bir dilde anlatılmalıdır. Neden bu kuralların koyulduğu, bu kurallara uyduğunda  neler kazanacağı ve uymadığında neler kaybedebileceği ile ilgili bilgiler anne – baba tarafından açıklanmalıdır. Bu açıklamalar için; tüm aile üyelerinin bulunabileceği bir toplantı saati ve evde bir köşe belirleyin. ( mutfak masası, Çocuk odası vb. ) Toplantı esnasında yiyecek ve içecek ikramının yapılması çocuğunuzu mutlu edecek ve bu olayın ciddiyetini algılamasını kolaylaştıracaktır. Gerekli açıklamalar yapıldıktan sonra, çocuğunuza güvendiğinizi ve bu davranışı yapabileceğine inandığınızı söylemeyi unutmayın.  Evde ya da yaşamda sizin de uymanız gereken kurallardan bahsedin. Kurala uyulmadığında çocuğunuzun karşılaşabileceği durumları kendisine ifade edin ve bu söylediklerinizde KARARLI ( şifremiz = KARARLILIK) olduğunuzu ona hissettirin. Her ne olursa olsun bu kararınızdan vazgeçmeyeceğinizi ona göstermelisiniz.

Beklenen davranış gerçekleşmediğinde yani koymuş olduğunuz kurallar uygulanmadığında öncelikle sakin olun ( sinirlenmeyin, bağırmayın, eleştirmeyin ) ve kararlı ifadenizi devam ettirin. Başlangıçta söylemiş olduğunuz sonuçları uygulayın. Eğer çocuğunuz  beklenilen davranışı gösterdiyse öncelikle bundan çok mutlu olduğunuzu ( manevi ödül )  ifade edin. ” Bu davranışın beni çok mutlu etti. “,”Yemeğini bitirdiğin için çok mutlu oldum.”,  ” Misafirliğe gittiğimizde arkadaşlarınla hiç kavga etmedin, onlarla çok güzel oyun oynadın ben de anneleriyle sohbet ettim, bunu yapabileceğine inanıyordum, aferin.” Gibi. Disiplin oluşturulmaya çalışılırken uygulanan ceza davranışları çok önemlidir. Cezanın çocuğunuzun psikolojisine ve onunla kurduğunuz ilişkiye zarar vermeyecek nitelikte olmalıdır. Örneğin; Ben bir öğrencimle ders disiplini oluşturmaya çalışırken yaşadıklarımı paylaşmak istiyorum. İlk derse aldığımda bir ders boyunca hiçbir şekilde ders yapamadığım öğrencimle ders yapama sakta dersin bitmesini kararlı bir şekilde bekledim. Yavaş yavaş onun ilgi alanlarını keşfettim. Oyunlarla ve etkinliklerle ders keyifli bir hale gelmeye başladı. Üç haftanın sonunda öğrencime bir şey dediğimde ya da dışarı çıkalım dediğimde dersin bitmesini bekledi…